SZUKAJCIE A ZNAJDZIECIE

środa, 17 grudnia 2014

25* filmów fantasy wszech czasów według FKRBZM na 25 urodziny Stanleya

*Podobnie jak w przypadku listy s-f jest to bardzo umowna 25, tym razem pozwoliłem sobie umieścić dwie trylogie , które traktuję jak jeden długi film.  Już zapewne domyślacie się o jaki tytuł się rozchodzi więc raczej mi to wybaczycie. Filmy ponownie ułożyłem CHRONOLOGICZNIE (piszę to z dużych liter tak na wypadek, gdyby znowu ktoś życzliwy podlinkował listę na Wykop, na którym dawno się takich bzdur nie naczytałem jak ostatnio) tak więc ponownie od najmłodszego do najstarszego, byście zobaczyli jak to się wszystko zmieniało, jak przenikało z innymi gatunkami i dlaczego moim zdaniem zapisało się w historii kina na tyle by trafić do takiego zestawienia. Spodziewajcie się dzieł czerpiących z baśni, komedii czy filmów akcji. Zapraszam do czytania. W zestawieniu nie brałem pod uwagę filmów niemych i klasycznego rodzaju animacji. 


25.TRYLOGIA HOBBITA: NIEZWYKŁA PODRÓŻ, PUSTKOWIE SMAUGA, BITWA PIĘCIU ARMII (The Hobbit: An Unexpected Journey, The Desolation of  Smaug, The Battle of the Five Armies, 2012, 2013, 2014, reż. Peter Jackson). Za pewne część z Was zarzuci mi, że umieściłem tu przygody Bilba nieco na wyrost, ale opinie o ostatniej części sagi o "przypadkowym" właścicielu Pierścienia są na tyle pochlebne, że odważę się wstawić całość. Za kilka lat i tak będzie to totalna klasyka więc nie ma co się spinać. Tylko szaleniec Jackson mógł się odważyć rozbić krótką książeczkę dla młodszego czytelnika na trzy długaśne filmy i ponownie podbić świat.
24.GWIEZDNY PYŁ (Stardust, 2007, reż. Matthew Vaughn). Adaptacja powieści Neila Gaimana ciepło przyjęta przez krytyków i fanów twórczości pisarza. Kiedy młody chłopak obiecuje swojej ukochanej, że przyniesie jej gwiazdę, która spadała za mur magicznej krainy rozpoczyna tym samym jedną z najciekawszych  opowieści fantasy, jaka pojawiła się w nowym millenium. Ukłon w stronę lat 80 jak najbardziej widoczny, jest nawet Michelle Pfeiffer w obsadzie znana z "Zaklętej w sokoła", która jest klasycznym filmem fantasy tamtych czasów rzecz jasna znajdujących się na mojej liście. 


23.LABIRYNT FAUNA (El Laberinto del fauno, 2006, reż. Guillermo del Toro). Okrucieństwo wojny i pokazanie jednostki jednoznacznie skurwysyńskiej w mrocznej wizji twórcy "Hellboya". Trzy Oscary słusznie powędrowały w ręce twórców filmu w dużej mierze pozbawionego efektów komputerowych. Wyobraźnia małej Ofelii tak bardzo wypiera pełne śmierci i zniszczenia krajobrazy, że przez chwilę jesteśmy w stanie uwierzyć, że to wszystko dobrze się skończy. Choć zapewne za części widzów dzieło miało swój pokrętny happy end, którego treści zdradzać nie chcę. Jeden z moich ulubionych filmów ever. 


22.OPOWIEŚCI Z NARNII: LEW, CZAROWNICA I STARA SZAFA (The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe, 2005, reż. Andrew Adamson). Akcja adaptacji powieści Lewisa także dzieje się podczas wojny. bohaterami jest czwórka rodzeństwa, która przez tajemniczą szafę dostaje się do magicznej krainy, którą rządził kiedyś mądry lew Aslan. Symbolem zła w filmie jest Biała Czarownica (świetna Tilda Swinton), z którą przyjdzie bohaterom zawalczyć, a całość szczególnie książkowa ma mocno religijny, chrześcijański wydźwięk. Sfilmowaną część pierwszą do dziś uważam za najciekawszą, właściwie nie dziwię się, że twórcy po finansowych klapach kolejnych ekranizacji zrezygnowali przenoszenia kolejnych książek na język filmu. 


21.HARRY POTTER I WIĘZIEŃ AZKABANU (Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, 2004, reż. Alfonso Cuarón). Do dziś moja ulubiona część przygód Pottera i spółki, najwierniejsza książce, pełna napięcia i dramatyzmu. Poprzednie dwie części były bardziej familijne, "Czara Ognia" bardziej nastawiona na czystą rozrywkę (choć mroczny finał urywał co trzeba), zaś kolejne adaptacje Yatesa (poza podzielonymi na dwie części "Insygniami") były niedopracowane i pozbawione jakże ważnych wątków książkowych. Seria filmów o Potterze jako całość rzecz jasna się broni jednak jeśli mam wybrać godnego reprezentanta to zawsze wskażę "Więźnia". To co wyczynia trio Oldman-Thewlis-Rickman jest godne podziwu. 


20.DUŻA RYBA (Big Fish, 2003, reż. Tim Burton). Pewien bardzo chory mężczyzna słynął kiedyś z bardzo nieprawdopodobnych opowieści. Teraz, kiedy jest już na łożu śmierci syn chce poznać prawdę o jego życiu. Brzmi dość banalnie, ale pamiętajmy kto opowiada historię wraz z bohaterem. To nieco inny niż wszystkie film Tima Burtona, mocno naznaczony baśniowością i szanujący powieść źródłową Daniela Wallace'a. Obsada budzi respekt, a krajobrazy i motywy momentami odsyłają mnie do świata Terry'ego Gilliama, którym podejrzewam Burton musiał się już od dawna inspirować. 


19.TRYLOGIA WŁADCY PIERŚCIENI: DRUŻYNA PIERŚCIENIA, DWIE WIEŻE, POWRÓT KRÓLA (Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, The Two Towers, The Return of the King, 2001, 2002, 2003, reż. Peter Jackson). Sądzę, że gdyby Tolkien dożył ekranizacji swoich dzieł byłby z nich zadowolony. Owszem nawet w tak długich filmach ja te składające się na trylogię LOTR paru motywów zabrakło, ale lepiej już chyba tego zrobić nie można było. Dostaliśmy znakomitą adaptację powieści fantasy wszech czasów. 11 Oscarów za powrót króla mówi samo za siebie. Udział takich aktorów jak Christopher Lee, Ian McKellen, Ian Holm, a więc aktorów wielkiego formatu mówi sam za siebie. Andy Serkis stworzył fenomenalnego Golluma, a Eliah Wood zagrał już potem tylko jedną tak mega zapadającą w pamięć postać w adaptacji "Sin City". Do tego znakomicie dopasowany drugi plan z Wavingiem i Mortensenem na czele. Klasyka. 

18.OSTATNI SMOK (DragonHeart, 1996, reż. Rob Cohen). Chyba najlepszy smok jakiego widziałem na ekranach (sorry Smaug, takie życie). Opowieść o wartościach w ludzkim życiu jakże ważnych już od wieków. Jak zapewne pamiętacie w tej historii zły książę zostaje obdarzony połową smoczego serca, a z tego nic dobrego nie wyniknie. Smoczysko jest dubbingowane przez Seana Connery'ego, jego głos idealnie pasuje do szlachetnego, inteligentnego Draco, któremu na ekranie "towarzyszą" min. Dennis Quaid, David Thewlis, Pete Postlethwaite czy Jason Isaacs.

17.MIASTO ZAGINIONYCH DZIECI (La Cité des enfants perdus, 1995, reż. Jean-Pierre Jenuet). Jenuet to taki francuski Gilliam. W tym dziele opowiada o pewnym nieszczęśliwym mężczyźnie, który szybko się starzeje przez swoją bezsenność. Postanawia porywać dzieci i wkradać się do ich snów by zatrzymać nieprzyjemny proces. Na ratunek dzieciakom wyruszy One (Ron Perlman) wraz ze swoją małą przyjaciółką. Jedna z lepszych opowieści fantasy zmiksowana z kinem przygodowym i dramatycznym. Film zupełnie inny od "Delicatessen" czy późniejszej "Amelii" stanowczo wart obejrzenia. 


16.ARMIA CIEMNOŚCI (Army of the Darkness, 1992, reż. Sam Raimi). Od paskudnego horroru, poprzez klasyczny horror komediowy aż po fantasy z elementami horroru i komedii. Taką drogę przebył Sam Raimi i Ash Williams w trylogii "Martwego Zła". W "Armii" Ash cofa się w czasie, musi się zmierzyć z paskudnymi stworami i zdobyć księgę, która pozwoli mu wrócić do domu. Dzięki temu, że Raimi podszedł zupełnie inaczej do stworzonego przez siebie świata niż w kultowej dwójce otrzymaliśmy znakomite fantasy, przezabawne i bardziej przystępne. Co ciekawe dla wielu jest to najlepsza część przygód Asha, którą na szczęście wypada oglądać znając poprzednią, w której działo się tyle przyprawiających o gęsią skórkę rzeczy. 


15.EDWARD NOŻYCORĘKI (Edward Scissorhands, 1990, reż. Tim Burton). Smutna opowieść o miłości niemożliwej. Burton zadbał by puścić oczko do maniaków starych filmów, w dziele pojawia się Vincent Price, jako twórca Edwarda, który jest postacią przesympatyczną. Johnny Deep pokazał klasę, Winona Ryder miała mieć swoje najlepsze role przed sobą. Wyszedł film wyjątkowy, poruszający, ale nie rzewny, mroczny, ale zabawny. Burton na dobrą sprawę wprowadził kino fantasy w nowy wymiar, dodając do niego nie stosowane wcześniej elementy. To w końcu drugi film tego reżysera, który dzieje się w wariacji na temat naszego świata, a nie gdzieś w fantastycznym średniowieczu. 

14.SOK Z ŻUKA (Beetlejuice, 1988, reż. Tim Burton). Tym filmem Burton wprowadził się na salony i jeszcze w roku, w którym wypuszczono "Willow" przemeblował zasady panujące w gatunku fantasy. Przede wszystkim mamy do czynienia z gotycką czarną komedią, której tropem poszli potem  chociażby twórcy  nowej wersji "Rodziny Addamsów". Michael Keaton zagrał tu moim zdaniem rolę życia, reszta aktorów mu dużo nie ustępowała, a film ostatecznie okazał się znakiem nadchodzących czasów i tego co miało się dziać w latach 90. Jest to jeden z moich ulubionych filmów tego reżysera. 

13.WILLOW (1988, reż. Ron Howard). Wielkie "5 minut" na ekranie małego Wawricka Davisa, znanego z "Gwiezdnych wojen" serii filmów "Karzeł", a w późniejszych latach chociażby z "Harry'ego Pottera". Tyle, że w tych dziełach jest zawsze ukryty pod kostiumami i charakteryzacją, w "Willow" zaś gra bohatera, który musi uratować dziecię przed złą królową. Towarzyszyć mu będzie zawadiacki Val Kilmer (to zadziwiające, że teraz mało kto się nim interesuje). Jeśli więc nie mieliście okazji obejrzeć filmu nagrodzonego za "Piękny umysł" Howarda to polecam, spełnia wszystkie kryteria znakomitej baśni fantasy. 


12.LABIRYNT (Labirynth, 1986, reż. Jim Henson). Młodziutka Jennifer Connelly i fantazyjnie wyglądający David Bowie w opowieści, o nierozważnej Sarah, co to chciała by jej braciszek zamienił się w goblina, a gdy zorientowała się, że wcale tego nie chce było już za późno. Mały Toby zostaje porwany przez króla goblinów Jaretha, jeśli dziewczyna na czas nie przejdzie pełnego pułapek i dziwacznych stworzeń labiryntu to rzeczywiście zostanie przemieniony w niezbyt urocze stworzenie. Za reżyserię dopowiada Jim Hasnon, twórca Muppetów, Ulicy Sezamkowej czy Fraglesów, także możecie być pewni, że będziecie mieć do czynienia z dziełem esencjonalnym zarówno dla jego twórczości jak i fantasy lat 80. 

11.NIEŚMIERTELNY (Highlander, 1986, reż. Russel Mulcahy). Bardzo szybko odgadliście dzięki mojej podpowiedzi, że ten film pojawi się zestawieniu. Grupa Queen stworzyła "Who Want To Live Forever" z myślą o obrazie dzięki któremu Christopher Lambert zapisał się w historii kina fantasy. Na ekranie towarzyszy naszemu Nieśmiertelnemu Sean Connery, a w paskudnego Kurgana wcielił się Clancy Brown często pojawiający się w rolach czarnych charakterów. Do kontynuacji proponuję podejść z dużą rezerwą, na upartego możecie jeszcze obejrzeć dwie kontynuacje, a potem sobie darować. 


10.LEGENDA (The Legend, reż. 1985, reż. Ridley Scott). Jeśli ktoś kazałby mi wskazać najlepsze wystąpienia Tima Curry'ego to wskazałbym Pennywise'a ("To"), doktora Frank-N-Furtera ("Rocky Horror Picture Show") i właśnie tego rogatego koleżkę imieniem Darkness. Młody Tom Cruise musi stawić czoła Księciu Ciemności, który chce przejąć władze nad światem dzięki dwóm rogom jednorożców. Ridley Scott kojarzony w tamtych czasach dzięki "Obcemu" stworzył cudownie mroczną baśń niekoniecznie dla najmłodszych. Tak świetnie sportretowanego rogatego widziałem później już tylko w "Denacious D: Kostka przeznaczenia". 


9.ZAKLĘTA W SOKOŁA (Ladyhawke, 1985, reż. Richard Donner). Opowieść o miłości niełatwej. Szczególnie gdy Twoja partnerka jest zamienioną w sokoła Michele Pfeiffer. Na piękną Isabeau klątwę rzuca zakochany w niej biskup, jej ukochanym jest kapitan Navarre, grany przez znakomitego Rutgera Hauera, a w roli skazanego na śmierć uciekiniera i późniejszego giermka kapitana zobaczycie młodego Matthew Brodericka. To bardzo klasyczne podejście do tematu fantasy w reżyserii twórcy "Omena", "Supermana" czy "Zabójczej broni". Obraz po latach wciąż świetnie się broni także polecam tym, którzy jeszcze nie mieli okazji się z nim zapoznać. 


8.NIEKOŃCZĄCA SIĘ OPOWIEŚĆ (Die Unendliche Geschichte, 1984, reż. Wolfgang Petersen).
Dzięki piosence promującej ten film Limahl zawsze będzie mieć co do gara włożyć. Momentami dość smutna opowieść dla widza najmłodszego, dorastającego i dorosłego, moim skromnym zdaniem każdy może z tej uniwersalnej historii wyciągnąć coś dla siebie. Postać Atreyu okazała się na tyle inspirująca, że swego czasu powstał dość popularny zespół nurtu metalcore noszący jego imię. Następne zekranizowane rozdziały opowieści niestety nie były już tak ciekawe i porywające, podejrzewam jednak, że ciekawskich to nie odstraszy przed sprawdzeniem ich.

7.CONAN BARBARZYŃCA (Conan the Barbarian, 1982, reż. John Milius). Arnie idealnie nadawał się do roli umięśnionego typka co to będzie gromadził wokół siebie cycate laski i obcinał kończyny niezliczonym tabunom wrogów. W scenariuszu maczał paluchy Olivier Stone, na ekranie pojawili się James Earl Jones (głos Dartha Vadera) i Max Von Sydow (muza Ingmara Bergmana). Za rolę Valerii Sandhal Bergman otrzymała Złoty Glob. Historia z dzisiejszej perspektywy może wydawać się toporna niczym gra Arniego, na tamte czasy jednak robiła wrażenie i doczekała się jednej kontynuacji. 


6.CIEMNY KRYSZTAŁ (The Dark Crystal, 1982, reż. Jim Henson, Frank Oz, Gary Kurtz). Jedyna animacja w tym zestawieniu, dość niekonwencjonalna bo kukiełkowa. Na odległej planecie opanowanej przez chaos ład może przywrócić stworzenie imieniem Jen. Ma on szansę na odbudowanie magicznego kryształu, który przywrócił by ład, lecz musi się liczyć z tym, że wyruszą za nim wrogowie - Skeksowie. Przy tym filmie połączyli siły współtwórcy sukcesów Muppetów (wspomniany Henson),  czy "Gwiezdnych Wojen (Oz i Kurtz). Unikatowy to film, niesłusznie nieco zapomniany. 


5.EXCALIBUR (1981, reż. John Boorman). Krwawa i brutalna wizja na temat losów króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu. Helen Mirren w roli Morgany, Gabriel Byrne jako Uther Pendragon i zapomniany już Nigel Terry jako Król Artur. Film jest adaptacją książki Thomasa Malory'ego i godnie reprezentuje początek lat 80, w których jak widzieliście nastąpił wielki boom na filmy fantasy. Film bije na głowę inne opowieści o  losach króla Artura i jest niedoścignionym wzorem interpretacji rycerskich legend na język filmu. 


4.JABBERWOCKY (1977, reż. Terry Gilliam). Jest to filmowy debiut Terry'ego niezbyt ciepło przyjęty przez krytyków, Bardziej niż na samej postaci Żaberzwłoka skupia się na odczarowywaniu mitów o dawnych czasach. Także zobaczycie brud, smród i ubóstwo, i mnóstwo czarnego humoru, dość hermetycznego i nie raczej nie zrozumiałego dla osób, które nigdy nie były maniakami Pythonów. Zresztą nawiązań do Świętego Graala jest tu co niemiara. Jako, że jest to bardzo słabo znany film wśród zwolenników twórczości reżysera to gorąco polecam się z nim zapoznać, nawet jeśli mielibyście uznać go za najgorszy w jego dorobku tuż po seansie. 


3.MONTY PYTHON I ŚWIĘTY GRAAL (Monty Python and the Holy Grail, 1975, reż. Terry Gilliam, Terry Jones). Nie muszę tutaj zbyt wiele pisać, to pythonowski humor w pigułce, dowcip typowo brytyjski i w czarnej polewce. To bardziej nabijanie się z gatunku fantasy niż odkrywanie go na nowo. Jestem pod wrażeniem, że kilka lat później komikom udało stworzyć się tak doskonały "Żywot Briana". Jeśli nie chcecie by Wasza matka była chomikiem, albo by słodki króliczek nie odgryzł wam głowy to musicie mieć ten film odznaczony w gronie obejrzanych. 


2.JAZON I ARGONAUCI (Jason And the Argonauts, 1963, reż. Don Chaffey). Efekty specjalne w tym filmie do dziś budzą wielki szacun. Spójrzcie sobie na datę, a potem na niektóre sceny. Nad poruszającymi się kościotrupami pracowano bardzo długo, poruszające się poklatkowo stworzenia mogły budzić strach, a sama opowieść bazująca na mitologii w chyba bardziej doskonały sposób nie mogła zostać odtworzona. Pamiętam, że jak za dzieciaka obejrzałem ten film bodajże na TNT to nie miałem pojęcia o czym to tak właściwie jest, ale bałem się. Stanowczo jest to film, który odcisnął piętno na kolejnych dziełach fantasy.


1.CZARNOKSIĘŻNIK Z OZ (The Wizard of Oz, 1939, reż. King Vidor, Mervyn LeRoy, George Cukor, Norman Taurog, Victor Fleming). Dzieło docenione dwoma Oscarami, będące połączeniem fantasy, filmu familijnego, musicalu i przygodówki. Opowieść o Dorotce i jej towarzyszach pragnących wewnętrznej przemiany podobnie jak "Niekończąca się opowieść" jest uniwersalna, mądra i jak na tamte czasy świetnie zrobiona, pełna pięknych widoków i wnętrz. Śmiało mogę więc napisać, że "Oz" jest tym dla fantasy co "Przeminęło z wiatrem" dla romansu. Dzięki, żeście dotarli do samego końca i powoli gotujcie się na kolejne zestawienie. O czym? Zdradzę Wam już niedługo. 

2 komentarze:

  1. Jedyne, co uderza w oczy, to ta TRÓJKA rodzeństwa z "Opowieści z Narni."

    A poz tym bajecznie... faun i jego labirynt ftw. :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Część znam, część uzupełnia moją To-watch-list.
    W sumie w temacie Opowieści z Narni i klap finansowych chciałabym dorzucić swoje trzy grosze. Książkowe wersje uwielbiam ze względu na prostotę i uniwersalne przesłanie. Od czasu miniserialu z lat 1988 - 1990 czekałam na dobre ekranizacje wszystkich historii z tomów C.S. Lewisa. Film z 2005r mnie urzekł, mimo, że był ciut za mało brytyjski: nie poprawiał książki, miał rozmach, utrzymał najważniejsze wątki i pozwolił Tildzie Swinton odkryć tkwiącą w niej Jadis. Potem nagle pojawił się zakochany w Zuzannie Kaspian, a Wędrowiec do Świtu spotkał na jednej z wysp Białą Czarownicę... i w sumie chyba o to chodzi- ktoś za bardzo pokombinował i w efekcie przekombinował. Z niezwykłej i magicznej książki stworzył zwykły, choć efektowny film. Gdzieś zniknęło to "coś". Jako niepoprawna optymistka wierzę, że kiedyś Brytyjczycy nakręcą po swojemu wszystkie opowieści. "Może nie dziś, nie jutro, ale wkrótce", że tak zacytuję klasyka.
    Dzięki za wycieczkę w przeszłość- z częścią tych filmów dorastałam. Miło dostać takiego gotowca przed dłuższym urlopem :)

    OdpowiedzUsuń